Sababoota ijoo hojii keessan gara gabaa dijilaatti galchuu qabdaniif

Addunyaa har’aa saffisaan guddachaa jiru kana keessatti, daldaltoonni toora interneetii irratti hin argamne, salphaatti, duubatti hafaa jiru. Dhaabbilee fi namoota daldalaa biyya keenyaaf immoo gabaa dijitaalaa tarsiimoo hojii isaanii keessatti hammachuun filannoo qofa miti; dirqamaa fi tarsiisoo lubbuun jiraachuu isaaniiti.

Maaliif tarsiimoon beeksisa gabaa aadawaa kufaa ta’e?

Waggootaaf maloonni beeksisa gabaa aadaa kan akka bilboordii, gaazexaa, raadiyoo, fi televijiinii maamiltoota gabaa Itoophiyaa bira ga’uuf itti fayyadamaamaa tureera. Ta’us tooftaalee kunneen hanqinoota gurguddoo heddu qabu, maloota beeksisa ammayyaa wajjiin walitti qabnee yoo ilaalle:

• Qaala’uumsa gatii fi Gahumsa dhabiinsa: Beeksisa oomisha yookiin tajaajila tokkoo gaazexaa biyyaalessaa irratti ykn TV biyyoolessaa irratti beeksisuuf gatii guddaa kafaluu qabdu. Beeksistanis dhaqqabummaa fi maamiltoota barbaaddan bira dhaqqabuu isaa safartuu kamiinuu beekuu fi murteessuu hin dandeessan.
• Dhaqqabummaa: Beeksisni aadaa tokko kallattiin erga mul’atee booda jijjiirama gochuun rakkisaadha, dhaqqabummaan isaas naannoo teessuma lafaa murtaa’e ykn sagantaa tamsaasaa irratti kan daangeffame dha. Yoo oomishni keessan istookii dhabe, beeksisa gaazexaa ykn tv haaromsuun waan hin danda’amneef maamiltoonni akka mufatan taasisa. kun immoo gabaa keessan irratti dhiibbaa guddaa qabaata.
• Qunnamtii Karaa tokko: Beeksifni Gabaa aadaa baay’inaan monologue(kallattii tokkee) dha. Yaada maamiltootaa, hirmaannaa, ykn hariiroo ijaaruuf karaan ykn kallattiin maammiltoota qunnaman hin jiru. Walqunnamtii dhabuun kun maamiltoota kee hubachuu fi fedhii isaanii wajjin oomisha isaan barbaadan walsimsiisuun oomishuu carraa si dhabsiisa jechuudha.
• Bu’aa invastimentii(ROI – Return on Investment) safaruun hin danda’amu: Namoonni meeqa biilboordii kee arge? Meeqatu sababa beeksisa raadiyootiin oomisha keessan bite? Bu’aa invastimantii (ROI) gabaa aadaadhaan argamu safaruun qormaata guddaadha. Baasii kee akka gaariitti fayyadamuuf rakkisaadha.

Humna gabaa dijitaalaa: Daldalaan biyya keenyaa kamuu itti fayyadamuu qaba

Haalli guddina dijitaalaa Itoophiyaa keessa yeroo ammaa jiru saffisa kanaan dura hin argamneen guddachaa jira. Guraandhala bara 2025tti fayyadamtoonni interneetii miiliyoona 28.6 kan turan yoo ta’u, kunis baayina ummata Itiyoophiyaa waliigalaa keessaa %21.3 ta’a. Lakkoofsi kun haala wal irraa hin cinneen dabalaa kan jiru yoo ta’u, Guraandhala 2024 hanga Guraandhala 2025 gidduutti fayyadamtoonni interneetii haaraa miiliyoona 1.2 ta’an itti makamaniiru. Kana malees, baatii Guraandhalaa bara 2025 keessa lammiileen Itoophiyaa miiliyoona 8.3 ta’an miidiyaa hawaasaa kan fayyadaman yoo ta’u, miidiyaalee hawaasaa akka Feesbuukii irratti bal’inaan argamu. Daldalli elektirooniksiis dabalaa kan jiru yoo ta’u, gabaan daldala elektirooniksii Itoophiyaa bara 2024tti tilmaamaan doolaara Ameerikaa miiliyoona 59 kan argamsiise yoo ta’u, bara 2024-2025tti guddinni %20-25 akka dabalu tilmaamameera.

Istaatistiksii kun kan mul’isu, kana booda guddina Itiyoophiyaaf gabaan dijitaalaa barbaachisaa fi dirqama akka ta’eedha. Sababoonni ijoon gabaan dijitaalaa ta’eef keessaa muraasni fi ijoon kanneen armaan gadiiti:

• Dhaqqabummaa Bal’aa fi Carraa Gabaa Addunyaa: Gabaan dijitaalaa daldalli kee daangaa teessuma lafaa tokko malee, magaalaa keessa jirtu, guutuu biyyaa, biras darbee sadarkaa idil-addunyaatti maamiltoota haaraa bira akka geessu si godha. Dhaqqabummaan addunyaa kun waan gabaan aadaa salphaatti dhiyeessuu hin dandeenyedha.
• Baasii Salphaa fi ROI Ol’aanaa: Beeksisa mala aadaa wajjin wal bira qabamee yoo ilaalamu, gabaan dijitaalaa filannoowwan toora beeksisaa baay’ee gatii madaalawaa ta’een kan dhiyeessu yoo ta’u, keessumaa dhaabbilee xixiqqaa fi giddu galeessaaf filannoo olaanaadha. Fakkeenyaaf, baasii xiqqaan toora akka beeksisaa akka facebook, google fi kanneen biroo irratti maamiltoota heddu bira qaqqabuu dandeessa, gatii ROI olaanaan argachuu dandeessu. kana baastaniif deebii olaanaa argattu jechuudha.
• Xiyyeeffannoo gabaa: Mee haa jennu, oomisha bunaa qabda, isas karaa intarneetaan beeksisuuf fedhii qabda haa jennuu. Gabaan dijitaalaa dimogiraafii, fedhii fi amala fayyadamtoota toora interneetii irratti hundaa’uun, oomisha bunaa kee namoota fedhii bunaa jaalatan, magaalaa ykn teessoo ati barbaadde keessatti akka beeksiftu si gargaara. Kunis ergaan kee yeroo sirrii ta’etti namoota sirrii ta’an bira akka ga’u taasisa.
• Bu’aa Safaramuu Danda’uu fi Murtii Daataa irratti hundaa’e: Cuqaatiin koompiitaraa hundi, yaadni hundi, jijjiirraan hundi gabaa dijitaalaa keessatti hordofamuu fi xiinxalamuu danda’a. Daataa kun amala maamiltootaa irratti hubannoo gatii guddaa kan qabu yoo ta’u, tooftaalee daldalaa kee fooyyessuu, maaltu akka hojjetu hubachuu fi murtoo daldalaa odeeffannoo irratti hundaa’e murteessuuf si dandeessisa.
• Hirmaannaa Maamiltootaa fi Hariiroo Fooyya’aa: Miidiyaaleen hawaasaa, gabaan iimeelii, fi marsariitiiwwan wal-qunnamtii daldala keessanii fi maamiltoota keessan gidduutti qunnamtii karaa lamaa ni guddisu. Hirmaannaan kallattiin kun amantaa, amanamummaa kan ijaaru yoo ta’u, yaadaaf deebii kennuu, yaaddoowwan jiran furuu fi maamiltoota amanamoo dhaabbata keetiif uumuuf si dandeessisa.
• Mul’innaa fi Amanamummaa Biraandii Dabaluu: Weebsaayitii fi piroofaayilii miidiyaa hawaasaa sochii qabu, toora interneetii irratti argamuun ciminnaa fi amanamummaa dhaabbata tokkoo haalaan guddisa. Kunis carraa maamiltoota haaraa heddu fi dhaabbilee hojii heddu waliin hojjachuu heddu dabala.

Hojiiwwan gabaa dijitaalaan milkaa’an keessaa muraasa

Dhaabbilee biyya keessaa muraasa:

• Telebirr: Chaanaalii dijitaalaa fayyadamuun fayyadamtoota miiliyoona 41 walitti qabuu fi waggoota jalqabame keessatti daldala maallaqa biiliyoona 910.7ETB adeemsiseera.
• ShebaMiles fi Zmall: Daldala elektirooniksii guutuu biyyattii karaa beeksisa miidiyaa hawaasummaa xiyyeeffannoo qabuun oomishaa fi tajaajila isaanii haalaan guddisanii jiru.

Dhaabbilee biyyoota biroo keessaa karaa gabaa dijitaalaan milkaa’ina jabaa argamsiisan muraasa akka armaan gadiitti haa ilaallu.

• Keeniyaa: M-Pesan gabaa dijitaalaa keeniyaa %90 gabaa qabateera. Safaricom dhiheenya kana gara Itoophiyaa seenuun isaa ji’oota 5 keessatti fayyadamtoota M-Pesa miiliyoona 3.1 ol horatee jira.
• Ruwaandaa: Kiigaalii keessatti daldala elektirooniksii dhibbantaa %300 dabaleera.

Gabateen armaan gadii hubannoon dijitaalaa biyya keenyaa fi keeniyaa kan wal madaalchisuudha. Daataan immoo kan bara 2023 ti.

Safartuu	Ethiopia	Kenya	G/G Adunyaa.
Babalina intarneetaa	16.7%	42%	67%
Itti fayyadama miidiyaa hawaasaa	5.1%	18%	59%
Daddabarsa maallaqa moobaayilaa	41M (Telebirr)	90%	77% (Africa)
Galii daldala intarneetaa	$0.8B (Tilmaama)	$4.5B	$3.5T

Imala gara dijitaalaa haala kamiin jalqabuun danda’ama?

Imalli gara gabaa dijitaalaa sodaachisaa fakkaachuu danda’a, garuu baayee salphaa fi namni kamuu jalqabuu kan danda’uudha. Akkaataa itti jalqabnu kunooti:

1. Galma Kee beeki: Maal galmaan gahuu barbaadda? Gurgurtaa dabalataa, hubannoo maqaa daldalaa, hirmaannaa maamiltootaa, moo waan biraati? Galma ifa ta’e qabaachuun, faana dijitaalaa qajeelaa akka qabaattu si godha
2. Hordoftoota Kee Hubadhu: Maamiltoonni kee gaarii ta’an eenyufa’i? Dimoogiraafiin, fedhiin isaanii fi amala toora interneetii irratti qaban maali? Hordoftoota kee beekuun carraaqqii dijitaalaa kee haala mijeessuuf furtuudha.
3. Argama intarneetii kee ijaari: Argamni yookiin teessoon intarneetii beekkamaa tahe qabaachuun murteessaadha. innis iddoo maamiltooni fi hordoftoonni haaraa irratti si qunnamaniidha. Teessoo intarneetii kee inni jalqabaa toora weebsaayitii kankee yoo tahu, fuulota miidiyaalee hawaasaa fi teessoo biiroo kankee toora kaartaa google irraas ni dabalata.
4. Qabiyyeen Mootii dha: Qabiyyee gatii guddaa qabuu fi hawwataa ta’e, akkasumas daldala kee wajjin walqabatu uumi. Kunis barreeffamoota biloogii, barruulee, viidiyoo ykn fakkiiwwan hordoftoota kee biratti fudhatama qabanii fi ogummaa kee agarsiisan ta’uu danda’a.
5. Beeksisa Dijiitaalaa: Dhaabbileen akka Facebook Ads fi Google Ads duula beeksisaa xiyyeeffannoo olaanaa qabuu fi bu’aa safaramuu danda’u akka hojjettu si dandeessisu. Baajata xiqqaadhaan jalqabi suuta suutaan akkuma milkaa’ina argiteen guddisaa deemuu dandeessa.
6. Xiinxala: Meeshaalee xiinxala fayyadamuun raawwii gabaa dijitaalaa keessan yeroo hunda hordofuu qabdu. Maaltu akka hojjetuu fi maaltu akka hin hojjenne bartu, akkasumas daataa irratti hundaa’uun tooftaalee gabaa keessan sirreessuuf dandeessu.

Milkaa’ina Dijitaalaa Keessanniif isin haa gargaarruu

Imalli gara gabaa dijitaalaa namoota haaraa fi reef jalqabaa jiraniif ulfaachuu danda’a taha. Sababa kanaaf nuti, , furmaata dijitaalaa bal’aa gabaa biyya keenyaa keessatti mijataa ni dhiheessina, kanneen keessaa:

• Bulchiinsa Miidiyaa Hawaasaa: Qabiyyee nama hawwatuu fi biizinasii keessan wajjiin wal simu ni hojjanna. Akkasumas argama miidiyaa keessanii fi hordoftoota keessan haalaan kunuunsina. Kanaan alatti maamiltoota haaraa akka horattan isin taasifna.
• Toora website ni hojjanna: Dhaabbileefis tahee namoota dhuunfaaf website salphaa irraa kaasnee hamma website daldalaa gurguddaa(e-commerce) kamuu ni hojjanna.

Nu qunnamuuf:

Lakk bilbilaa: 0964-1217-60 email: info@alifxperience.com

Xumura irratti

Yeroo ammaatti dhaabbata daldalaas tahee nama dhuunfaaf, teessoo fi imala gabaa dijitalaa keessatti dabalamuun, filannoo osoo hin taane dirqama. Atis ammuma jalqabuu akka qabduudha.